عصب کشی دندان یا روت کانال (Root Canal) یک پروسه دندانپزشکی است که شامل از بین بردن بخش داخلی و نرم دندان یا پالپ (pulp) است. پالپ از اعصاب، بافت همبند و عروق خونی ساخته شده است كه به رشد دندان كمک می‌كند. در بیشتر موارد، دندانپزشک عمومی یا متخصص اندودنتیست عصب کشی را تحت بی حسی موضعی انجام خواهند داد.
شما در این مقاله با روش‌های درمان عصب دندان و همچنین خطرات احتمالی عصب کشی دندان بیشتر آشنا خواهید شد.
درمان ریشه یا عصب کشی دندان چیست؟
در اینجا به توضیح عصب کشی دندان چیست می‌پردازیم، تا قبل از انجام آن، با ماهیت و علت این کار آشنا شوید. همه ما ممکن است در اثر عوامل مختلفی که در ادامه به شرح آن می‌پردازیم، دچار درد شدید دندان شویم. این درد و عفونت اگر به بخش پالپ دندان برسد (بخشی که رگ های خونی و اعصاب دندان در آن قرار دارد) تنها راه درمان آن عصب کشی دندان است.
در واقع عصب کشی دندان به شما کمک می‌کند که بدون کشیدن دندان، از شر این پوسیدگی و عفونت خلاص شوید و به راحتی از دندان خود جهت جویدن غذا استفاده کنید.
در عصب کشی، ریشه و عصب دندان را خارج میکنند، دندان را از باکتری و عفونت تمیز و مجدد آن را پر میکنند و شما به راحتی می توانید از آن استفاده کنید.
چه زمان به عصب کشی دندان نیاز داریم؟
عصب کشی هنگامی انجام میشود که قسمت داخلی یک دندان که به آن پالپ نیز گفته میشود آسیب ببیند و یا دچار التهاب و عفونت شود. حتی اگر پالپ یا مغز دندان از بین رفته باشد و یا در اصطلاح مرده باشد، بخش بالایی دندان یا همان تاج می‌تواند کماکان دست نخورده باقی بماند. از بین بردن پالپ دندان آسیب دیده یا آلوده، بهترین روش برای حفظ ساختار دندان‌ها است.
علل عمده صدمه به پالپ و نیاز به اعصاب کشی دندان، شامل موارد زیر است:
- پوسیدگی عمیق به دلیل عدم رسیدی و درمان سوراخ ها و حفرات دندان
- انجام چندیدن پروسه درمانی دندانپزشکی روی یک دندان
- بروز ترک در دندان
- وارد شدن آسیب و تروما به دندان
شایع ترین علائم پالپ دندانی که آسیب دیده است، عبارت است از:
- احساس درد متوسط تا شدید در دندان
- تورم و احساس گرما در لثه ها
مراحل عصب کشی دندان چیست؟
فرآیند عصب کشی دندان به طور معمول در مطب دندانپزشکی انجام میشود. دندانپزشک شما دندانی را که دردناک است معاینه کرده و از اشعه X برای تأیید تشخیص خود استفاده می‌کند؛ حال اگر شما نیازمند انجام عصب کشی دندان و روت کانال باشید، این پروسه را برای شما انجام می‌دهد.
این پروسه شامل چند مرحله اساسی است که در ادامه، با هر کدام از مراحل عصب کشی بیشتر آشنا خواهید شد:
مرحله اول عصب کشی دندان، بی‌حسی
در اولین مرحله از عصب کشی، دندانپزشک برای احساس نکردن درد، مقدار کمی از داروهای بی حس کننده را روی لثه شما در نزدیکی دندان آسیب دیده قرار می‌دهد. پس از عملی شدن این کار، لثه ها به شیوه موضعی بی حس می‌شوند. اگر عفونت و پوسیدگی دندان ها زیاد باشد، ممکن است نیاز به زمان بیشتری برای بی حس شدن دندان داشته باشید.
لازم به ذکر است که دندانپزشک هنگام معاینه اولیه، برای کاهش عفونت، داروهای آنتی بیوتیک تجویز می‌کند و عصب کشی دندان را 10 تا 15 روز بعد شروع می‌کند.
مرحله دوم عصب کشی، برداشتن پالپ دندان (Removing the pulp)
وقتی دندان شما بی حس میشود، متخصص یا دندانپزشک عمومی در قسمت بالای دندان یا همان عاج دندان، شکاف کوچکی ایجاد می‌کند تا پالپ دندان را ببیند.
هنگامی که پالپ آلوده یا آسیب دیده در معرض دید قرار گیرد، متخصص با استفاده از ابزارهای ویژه‌ای به نام فایل دندانپزشکی (files)، آن را به دقت برمی‌دارد تا به کانال عصبی دندان برسد؛ سپس عصب دندان را با دقت زیاد خارج می‌کند.
مرحله تمیز کردن و تزریق آنتی بیوتیک ها (Antibiotics)
مرحله سوم عصب کشی دندان، به این صورت است که پس از برداشتن مغز و پالپ دندان، دندانپزشک کانال باز شده را با یک آنتی بیوتیک موضعی پوشش داده تا عفونت ایجاد شده را سرکوب کند و مانع از تشدید و عود مجدد آن شود.
پس از تمیز کردن و ضد عفونی شدن کانال ها، دندانپزشک دندان را با خمیر سیلر و ماده ای لاستیک مانند به نام گوتاپرکا پر می‌کند. دندانپزشک همچنین ممکن است آنتی بیوتیک های خوراکی را برای مدیریت و اطمینان از سرکوب عفونت برای شما تجویز کند.
مرحله پر کردن در عصب کشی (Temporary filling)
در مرحل آخر عصب کشی دندان، دندانپزشک با پر کردن شکاف کوچکی که در قسمت بالای دندان در همان ابتدای عصب کشی ایجاد کرده بود بصورت موقتی آن را مهر و موم می‌کند. آن ها به کمک سیلانت سوراخ ها و درز ها را مسدود میکنند تا کانال از آسیب ناشی از بزاق در امان بماند.
در زیر میتوانید یک ویدیو کامل از مراحل عصب کشی دندان را مشاهده کنید.
آیا عصب کشی دندان درد دارد؟
بسیاری از مراجعان از ما میپرسند که آیا عصب کشی دندان درد دارد؟ در طول انجام عمل عصب کشی شما بیدار خواهید بود، اما داروهای بیحس کننده باکیفیت، باعث می‌شوند هیچ گونه دردی نداشته باشید بنابراین نگران این نباشید که عصب کشی دندان، درد دارد یا نه.
تنها دردی که ممکن است احساس کنید، مربوط به تزریق بیحس کننده ها است، که دردی جزئی و احساس سوزش کمی را به همراه دارد که این حس به سرعت خواهد گذشت و به آستانه درد افراد بستگی دارد.
مراقبت های پس از عصب کشی
بعد از تمام شدن مراحل عصب کشی دندان، ممکن است با از بین رفتن اثر داروی بی حسی، شما از ناحیه دندان و لثه احساس درد داشته باشید و حتی لثه های شما ممکن است متورم شود. بیشتر دندانپزشکان این علائم را با داروهای بدون نسخه ضد درد مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (Advil) درمان خواهند کرد.
به طور کلی بعد از تمام شدن عصب کشی دندان، لازم است که موارد زیر را رعایت کنید:
- اگر درد دندان و لثه شما شدید شد یا بیش از چند روز ادامه داشت، حتما با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
- از جویدن مواد غذایی و خوراکی ها با دندان آسیب دیده که به تازگی آن را عصب کشی کرده اید خودداری کنید.
- حتما دندان های خود را مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید.
- از خمیر دندان حاوی فلوراید برای شستشوی دندان ها استفاده کنید.
پروسه عصب کشی چندان دشوار نیست و برایتان محدودیت ایجاد نمیکند. یک روز پس از عصب کشی شما میتوانید به زندگی و روال روزانه خود بازگردید.
مراجعه به دندانپزشک پس از عصب کشی دندان
چند روز پس از فرآیند عصب کشی شما با دندانپزشک خود ملاقاتی خواهید داشت. دندانپزشک در این جلسه از دندان شما با کمک اشعه ایکس تصاویری تهیه خواهد کرد تا مطمئن شود عفونت روت کانال بطور کلی از بین رفته باشد. در این مرحله دندانپزشک شما، اقدام به پر کردن دائمی دندان شما خواهد کرد.
اگر ترجیح شما این است که تاج دندان بصورت دائمی در جای خود باشد، دندانپزشک ممکن است یک تاج دائمی را برای شما در نظر بگیرد. تاج در واقع دندانی مصنوعی است که می تواند از پرسلن یا طلا ساخته شود. این تاج شبیه تاج و دندان واقعی است و کسی متوجه مصنوعی بودن آن نخواهد شد.
خطرات احتمالی و عوارض عصب کشی دندان
پروسه روت کانال برای نجات دندان شما انجام میشود. با این حال، گاهی اوقات، آسیب وارد شده به مغز دندان بیش از حد عمیق است یا مینای دندان شما برای تحمل عصب کشی بسیار ضعیف است. این عوامل می تواند منجر به از بین رفتن دندان شود. در نتیجه گاهی اوقات دندان عصب کشی شده ممکن است کشیده شود.
اگر حین عصب کشی دندان برخی ابزار آلوده باشد و یا به واسطه آن ها مواد آلوده وارد دندان شود و یا آنتی بیوتیک ها اثر نکنند احتمال تشکیل آبسه دندان افزایش پیدا خواهد کرد.
اگر مشکلی در رابطه با ریشه دندان خود دارید و یا درد شدیدی را از جانب مغز دندان تحمل می‌کنید حتما با دندانپزشک خود صحبت کنید. متخصصان دندانپزشکی به جای دندان آسیب دیده از دندان مصنوعی، پل ها و یا ایمپلنت ها استفاده میکنند.
بعد از عصب کشی دندان چه اتفاقی می‌افتد؟
پروسه روت کانال یک روش ترمیمی محسوب میشود. اکثر افرادی که تحت این عمل قرار می‌گیرند، می‌توانند تا آخر عمر از نتایج مثبت آن برخوردار شوند. با این وجود، ماندگاری نتایج به میزان مراقبت از دندان های شما بستگی دارد.
درست مانند بقیه دندان های زنده و سالم که نیازمند مسواک زدن و رسیدگی بهداشتی هستند، دندان های عصب کشی شده و یا مصنوعی نیز نیازمند محافظت، مسواک زدن و حتی نخ دندان کشیدن هستند.
هزینه عصب کشی دندان چقدر است؟
هزینه عصب کشی دندان، به میزان پوسیدگی و خرابی دندان و تعداد کانال‌هایی که عصب کشی می‌خواهند دارد. حالا هرچقدر تعداد ریشه ها بالاتر باشد هزینه ها هم به طبع بیشتر میشود.
مثلا اگر دو کانال یا دو ریشه را عصب کشی کنیم، هزینه بیشتر از عصب کشی تک کانال میشود. همچنین از آنجایی که دندان های عقبی به سختی قابل دسترسی و مانور دادن هستند هزینه روت کانال آن ها بیشتر است. در زیر میتوانید لیست قیمت عصب کشی دندان را مشاهده کنید.
عمر دندان عصب کشی شده چقدر است؟
ما وقتی عصب کشی دندان را انجام میدهیم تنها بافت زنده داخل ریشه های دندان را بر میداریم. اما هیچ کاری به اتصالات نگهدارنده دندان که آن را در محل خود نگه میدارند نداریم. بنابراین اگر اتفاق خاصی نیافتد و تمامی مراقبت های لازم بعد از عصب کشی، به درستی انجام شود، عمر دندان عصب کشی شده معمولا زیاد خواهد بود.
