18 مهر (10 اکتبر)؛ روز جهانی سلامت روانی
روز جهانی سلامت روانی
سازمان بهداشت جهانی در راستای رسالتی که دارد همه ساله 10 اکتبر مصادف با 18 مهر ماه را به عنوان روز جهانی سلامت روان نام گذاری کرده است و قصد دارد با طرح این روز به نام روز جهانی سلامت روان، توجه و حساسیت مردم و دولت ها را به ضرورت و اهمیت موضوع سلامت روان جلب نماید.
این روز در سال ۱۹۹۲ توسط سازمان بهداشت جهانی به جهت توجه بیشتر به اختلالات روانی، تاثیرات منفی آنها بر جوامع و پیشگیری از آنها برگزیده شده است.
همانطور که سلامت جسمی هر فرد در جامعه از ارزش بالایی برخوردار است، سلامت روانی افراد نیز دارای اهمیت زیادی است. متاسفانه در اغلب موارد، بی توجهی به بیماری های روانی، منجر به بروز بیماری های جسمی نیز می شود. در بسیاری از کشورها به ازای هر یک میلیون نفر، کمتر از یک روانشناس و یا روانپزشک وجود دارد و حتی درصد کمی از بیمارستان ها هزینه هایشان را صرف بیماری های روانی می کنند.
لازم به ذکر است که در برخی از جوامع اختلالات روانی را به عنوان بیماری نمی شناسند. به سبب وجود فقر فرهنگی و کمبود فرهنگ سازی، بیماری های روانی به عنوان یک عامل زشت که باعث سرافکندگی فرد در جامعه می شود، شناخته می شوند. به همین علت افراد از مراجعه به روانشناس سر باز می زنند.
سلامت روانی چیست؟
سازمان بهداشت جهانی سلامت روانی را اینگونه تعریف کرده است:
سلامت روانی عبارت است از کیفیت زندگی یک فرد که می تواند توانایی های خود را شناسایی کند و با استرس های روزمره به راحتی کنار بیاید. یک فرد سالم از لحاظ روانی باید بتواند به راحتی کار کند و با جامعه در مشارکت باشد.
شاید تعریف سازمان جهانی بهداشت را بتوان یک تعریف عمومی نامید؛ اما این تعریف در تمامی جوامع صدق نمی کند، به عنوان مثال سطح استرس وارده به فردی که در یک کشور با اقتصاد ضعیف زندگی می کند، به مراتب بیشتر از افرادی است که در جوامع پیشرفته زندگی می کنند.
اضطراب
اضطراب عبارت است از يک احساس ناخوشايند و مبهم به همراه هراس و دلواپسی با منشاء ناشناخته، که به فرد دست می دهد و شامل عدم اطمينان، درماندگی و برانگيختگی فيزيولوژی است. وقوع مجدد موقعيت‌هايی که قبلاً استرس زا بوده اند يا طی آنها به فرد آسيب جسمی و یا روانی رسيده است باعث بروز اضطراب در افراد می شود. همهٔ انسان ها در زندگی خود دچار اضطراب می شوند، ولی اضطراب مزمن و شديد، غيرعادی و مشکل ساز است. تحقيقات و بررسی ها نشان می دهند که اضطراب در خانم ها، طبقات کم درآمد و افراد ميانسال و سالخورده بیشتر ديده می‌شود.
افسردگی
یکی از شایع ترین اختلالات روانی را می توان افسردگی شناخت، اختلالی که حتی اکثر انسان های معمولی نیز می توانند آن را در فرد مبتلا تشخیص دهند و حتی این اختلال را به فرد مورد نظر گوشزد کنند.
مشخصه افسردگی خلق افسرده است و با احساس غمگینی، اعتماد به نفس پایین و بی علاقگی به هر نوع فعالیت و لذت روزمره مشخص می‌شود. افسردگی مجموعه‌ای از حالات مختلف روحی و روانی است که از احساس خفیف ملال تا سکوت و دوری از فعالیت روزمره بروز میکند.
افسردگی را هم همچون دیگر اختلالات روانی می توان توسط دارو مهار کرد، ولی در صورتی که این بیماری مزمن نشده است، انجام کارهایی برای کاهش فشار و استرس از جمله خرد کردن کارهای بزرگ به کارهای کوچک، ورزش ملایم، رفتن به یک سینما، شرکت کردن در یک مراسم مذهبی، اجتماعی، یا سایر فعالیتهایی که ممکن است به بیمار کمک کنند، در بهبود این بیماری موثر است.
وسواس
وسواس شامل احساس، فکر و یا تصویر ذهنی مزاحم است، که ریشه در اضطراب مزمن دارد. بیماری وسواس به دو شکل فکری و عملی بروز میکند و چنانچه بیمار در برابر انجام عمل وسواسی مقاومت کند، اضطرابش بیشتر می‌شود. گاهی اوقات کودکان هم دچار وسواس می‌شوند که معمولاً نشانه‌های آن رفتارهای پرخاشگرانه، تکرار کلمات و یا لجبازی با اطرافیان است. تحقیقات نشان می‌دهد بین یک تا سه درصد جامعه ممکن است به اختلال وسواس فکری عملی مبتلا باشند.
اختلالات اشاره شده جزو شایع ترین بیماری های روانی در سطح جهان هستند. اگر در خودتان چنین اختلال هایی مشاهده می نمایید، یا احساس می کنید یکی از افراد نزدیکتان به یکی از این اختلال ها دچار است، بهتر است همین الان دست به کار شوید و با مراجعه به روانشناس در پی درمان باشید.
پزشکان توصیه می کنند اگر بیماریتان مزمن نیست، سعی کنید تا آن را با درمان رفتاری و یا درمان شناختی رفتاری معالجه کنید و اگر از این روش ها جوابی نگرفتید، به روانپزشک مراجعه کنید و درمان دارویی را آغاز کنید. اختلالات روانی را جدی بگیرید، آنها هم بیماری هستند. مزمن شدن آنها ممکن است به قیمت جانتان تمام شود.
به یاد داشته باشیم بسیاری از بیماریهای روانپزشکی و خودکشی قابل پیشگیری و درمان است، همین مسئله دلیل مهمی است که بپذیریم و باور کنیم که اطلاع رسانی و آموزش در حیطه های مختلف سلامت روان، آموزش مهارتهای زندگی و فرزند پروری، آموزش سبک زندگی و توانمند سازی مردم در زمینه سلامت روان نقش بسیار مهم و ارزشمندی در پیشگیری از بسیاری از بیماریهای روانی، بیماریهای جسمی و آسیب های اجتماعی دارد
عناوین هفته سلامت روان
روز جهانی و هفته سلامت روان از ۱۸ الی ۲۴ مهرماه و با شعار ۲۰۲۰ سازمان جهانی بهداشت «سلامت روان، برای همه: سرمایه گذاری بیشتر- دسترسی بیشتر، برای همه، همه جا»
هفته سلامت روان امسال با شعار :
“سلامت روان برای همه: سرمایه گذاری بیشتر- دسترسی بیشتر، برای همه، همه جا”
جمعه ۱۸ مهر: نقش زیرساخت‌های سلامت روان در شرایط کرونا و پساکرونا
شنبه ۱۹ مهر:نقش زیرساخت‌های سلامت روان در شرایط کرونا و پساکرونا
یکشنبه ۲۰ مهر: سیاستگذاران آگاه، سرمایه گذاری بیشتر در حوزه سلامت روان
دوشنبه ۲۱ مهر: نقش نظام مراقبت‌های بهداشت اولیه در دسترسی به خدمات سلامت روان
سه شنبه ۲۲ مهر: مشارکت سازمان‌های مردم نهاد، در ارتقاء سلامت روان جامعه
چهارشنبه ۲۳ مهر: نقش رسانه در تبیین وضعیت سلامت روان و انگ زدایی
پنجشنبه ۲۴ مهر: بیمه مؤثر، دسترسی بیشتر به خدمات سلامت روان
